Paradoxaal Verhaal

Wat voor ding dit wel mag wezen? Een plantsoen? Nou … laat ons effe kijken in het woordenboek:

Aanleg met bomen en planten als openbare tuin, publieke wandelplaats.

Van wandelen wordt men gauw moe. Geen wonder dat er in het plantsoen zoveel rustbanken staan. Op een van die zitjes praten twee bejaarde heren met elkaar. De ene is zo rond als een lat, de andere zo plat als een ton.

• Warm hé? zegt Ton.
• Ja, daarom heb ik ook mijn bontjas aan, zegt Lat.
• Nee, ik draag nooit een bommerik. Wel een klak. Ben altijd maar een werkman geweest.
• Niet iedereen krijgt een grafzerk. Ik wel. Heb ik zelf voor gezorgd. Vertrouw de familie niet, snap je?
• Fanny? Dat was mijn eerste wijf. Verdomd jofele gies in d'r tijd. Kon je lekker mee fietsen.
• Velorijden doe ik al lang niet meer. Het hart is nog best in orde hoor! Maar de benen hé.
• Ja, de benen van Fanny mochten best gezien worden.
• Met de familie is het inderdaad altijd uitzien geblazen.

Roel, de luistervink, liep glimlachend door. "Nou aan die luisterlappen is ook niet veel verstajem meer". Hij verliet het plantsoen en begaf zich naar het adres dat in de dagvaarding vermeld stond. Weldra stond hij voor een ouderwets huisje met een trapgevel. Aan de muur prijkte een naambord.

Even dacht Roel aan een vergissing. Hij bekeek nog eens het adres in de dagvaarding. Geen twijfel mogelijk. "Zouden de Nieuwsgierige Aagjes mij hier werkelijk …?" Roel belde aan. Een huisknecht in livrei deed open.

• Bent u ziek? vroeg de man.
• Hoe zegt u?
• Of u ziek bent?
• Zie ik er dan zo pips uit?
• O maar misschien heeft mijnheer een dagvaarding?
• Zoiets heb ik inderdaad.
• Wil mijnheer zo goed zijn mij te volgen? vroeg de knecht.

Langs een monumentaal trapje daalden beide mannen naar de zolder die op een lange corridor uitliep.

• Daar mot je wezen, zei de knecht.
• Daar? vroeg Roel. Verbaasd keek hij naar het frietkot dat midden in die gang stond. En liep er toen aarzelend heen.
• Bent u ziek? vroeg de frietverkoper.
• Nee, maar ik heb wel een dagvaarding.
• Een ogenblikje, zei Friet. Hij liep naar een hoge deur, klopte aan, opende voorzichtig en stak zijn kop door de kier naar binnen; sloot de deur, kwam op zijn stappen terug en zei:
• De heren Nieuwsgierige Aagjes laten zich verontschuldigen. Ze hebben het zo druk. Of meneer een half secondeke geduld wil uitoefenen?

Roel ging op een rustbank zitten en bekeek het kramakkelachtig frietkraam.

• Draait de commercie goed? vroeg Roel.
• Alles uitverkocht, zei Friet. Een deur zwaaide open en een raderbaar werd de gang ingerold. Twee giechelende verpleegstertjes volgden. De patiënt staarde met wijd open mond en ogen naar het plafond.
• Nog ene die kassiewijle is? vroeg Friet.
• Dat is nu al de zesde vandaag, lachte een der meisjes.
• Dat maakt dan kassiezes, zuchtte Friet. Ze gingen het hoekje om, de levende meisjes met hun dode vracht. Al lachend.

Hoe paradoxaal toch, dacht Roel, het leed van de naaste lenigen en er toch totaal ongevoelig bij blijven. Een paradox zoals je er in dit leven zoveel tegenkomt. Denk maar aan: Wie de roede spaart, haat zijn kind.

Bartje had voor de zoveelste keer onvoldoende voor wiskunde behaald. Roel besloot tot harde tuchtmaatregelen over te gaan. "Laat je broek zakken!" beval Roel. Het knaapje gehoorzaamde. Met moederlijke tederheid stroopte de vader het slipje af. Hij dwong het knaapje zich voorover te bukken. Met wellust keek Roel naar die twee melkwitte heuveltjes. De roede was reeds geheven. Met een woedende door liefde ingegeven kracht sloeg Roel toe. Het knaapje kermde van genot. Hoe lief heb ik mijn kind niet. Ik krijg er warempel een erectie van.

• De Heren Nieuwsgierige Aagjes zijn net klaargekomen. Of mijnheer zo vriendelijk wil zijn om binnen te treden.

Het was een ouderwets kantoor, het meubilair was modern geweest in de negentiende eeuw. Drie mannen zaten aan een eiken tafel waarop drie naambordjes stonden:

• Heten jullie werkelijk zo? vroeg Roel lachend.
• Tut tut! zei Tat — What's in a name ? That which we call a rose …
• Tat! Blijf met je smerige smoel van Juliet af, snauwde Tut.
• Excuseer meneer! zei Tat.
• Mogen wij uw naam weten? vroeg Tot aan Roel.
• Roel Rollemops.
• What's in a …
• Hou je bek, Tat! snauwde Tut.
• Excuseer meneer!

De heer Tot legde een foto op tafel: het portret van een jonge vrouw; ovaal gelaat, zwart haar, blauwe kijkers, Griekse neus, sierlijke lippen …

• Is dit het corpus delicti? vroeg Tut.
• Nee … Dat is Fanny, zei Roel.
• Hij bedoelt slachtoffer, zo kwam Tat tussen — Is dit de vrouw die u hebt zien vermoord worden?
• Ja, dat is de vrouw.

De heer Tot legde een tweede foto op tafel: het portret van een oude man; vierkantige tronie, grijs haar, bruine ogen, barbaarse snuit, grove bakkes …

• Is dit de crimineel? vroeg Tut.
• Nee … Dat is Ton Vat.
• What's in a …
• Smoel toe, Tat!
• Excuseer meneer!
• Is dit de man die u de moord hebt zien bedrijven? vroeg Tot.
• Ja, dat is de man.
• Kunt u ons een psychologische beschrijving van die man geven? vroeg Tut.
• Hoe bedoelt u?
• Hoe de ziel van Ton Vat is, zei Tat.
• Hoe de ziel van Ton Vat is? Zwart als de nacht. Verraderlijk als een moeras. Uit brakke poelen walmen gifgassen op. Het maanlicht flikkert vervaarlijk op de plassen. Alom heerst een akelige stilte. Tot plots de ijzingwekkende kreet van een roofvogel weerklinkt. In het struikgewas hoort men het ritselen van een voorbij sluipende gifslang. En weer heerst alom een akelige stilte. Tot plots het naargeestig kwaken van gifkikkers te horen is:

Roel huiverde. "Als ik al zo bang ben, wat voor angsten moet die arme Fanny dan niet uitstaan? Als ze nog leeft tenminste. Ik hoop maar dat het arme schaap niet in het drijfzand weggezakt is".

Zijn broek, kletsnat, kleefde aan zijn dijen. "Fanny!" schreeuwde hij voor de honderdste keer. Een uil antwoordde met een vragend oehoe?

• Fanny, zei het meisje.

Die verrekte trein had weeral eens vertraging opgelopen en zoals gewoonlijk ging Roel soelaas zoeken in de stationsrestauratie. Tot zijn grote ergernis zat er al iemand aan zijn vast tafeltje. Teleurstelling die algauw verdween toen hij zag welk wondermooi meisje daar zat.

• Geen bezwaar? vroeg Roel.
• Neee …

Hij nam plaats tegenover haar, maar na die eerste heldendaad zonk de moed hem in de schoenen. Tevergeefs zocht hij naar de gepaste aanvangswoorden. Het meisje zat er bij met een gezicht van ik heb je wel door hoor, geilaard. Met een bruusk gebaar opende ze haar handtasje en stootte hierbij haar glaasje prik omver. De inhoud kwam op Roels schoot terecht.

• Ooooh! riep het meisje uit — excuseer … het is de eerste keer dat mij zoiets overkomt.
• Het is ook de eerste keer dat mij zoiets overkomt, zei Roel. En ze waren allebei in de lach geschoten. Zijn broek, kletsnat, kleefde aan zijn dijen. Hij had het gewaagd haar naam te vragen.
• Fanny, zei het meisje.
• Godverdomme! vloekte Roel. Voor de zoveelste keer was hij over het gladde goor gegleden. — Ik moet er proper uitzien. De modderen man in de wakke woestenij.

Wat was hij teleurgesteld geweest toen hij vernam dat Fanny getrouwd was. Maar enfin, dat huwelijk had de afspraakjes niet belemmerd – of toch niet veel. Deze namiddag waren ze samen in het bos, dat aan de rand van moerasland lag, gaan wandelen.

• Wil je met mij trouwen? vroeg Fanny na een innige omhelzing.
• Maar natuurlijk! riep hij dolgelukkig uit.
• Morgen kom ik bij jou inwonen.
• Morgen!? Ik hoop maar dat je een goede moeder bent.
• Ik wil dolgraag een kindje van jou.
• Ik bedoel een goede moeder voor Bartje …
• Wat?! riep Fanny uit en ze had natuurlijk uitleg gevraagd, die hij beschaamd verstrekte.
• En dat heb je mij al die tijd verzwegen? Jij lelijke …

Woedend was ze weggerend, recht naar het moerasland toe.

• Kom terug! Het is daar gevaarlijk … Moerassen!

Doch ze luisterde niet en hij was haar achterna gesneld. Hoe het mogelijk was, kon hij niet verklaren: Fanny was ineens verzwonden. Hoe hij ook zocht en riep, ze was niet te voorschijn gekomen. En tot overmaat van ramp was hij verdwaald geraakt.

Het begon al te klaren. Het vogelgezang werd overstemd door het geraas van een motor. De autobaan moest niet ver af liggen.

Een halfuur later stond hij aan de rand van de weg te liften. Geen auto stopte. Begrijpelijk. Wie immers wou er zo'n slijkventje in zijn wagen hebben. Dan maar te voet naar de stad.

Thuisgekomen nam hij meteen een stortbad. Vooraleer te gaan slapen schonk hij zich nog een whisky in. Door het raam keek hij naar het appartement aan de overkant.

Tegen een roomkleurige muur staat een zitbank die met een beige hoes overtrokken is. Rechts van de zitbank staat een poef en links een fauteuil, ook allebei met een beige hoes overtrokken. Deze hoezen zijn derwijze gekarteld dat men de indruk krijgt dat zowel de poef, de zitbank als de fauteuil uit stenen kubussen zijn opgebouwd. Uit de parketvloer, die tussen deze drie meubelstukken in ligt, steken drie balkvormige paaltjes waarop een glazen tafelblad rust. Is het dit blad dat de vierde tafelpoot aan ons oog verbergt? Nee, het is een fruitschaal vol blozende krieken die de vierde tafelpoot verbergt. Plots valt de zon op de zitbank neer. Door een vensternis, aan de linkerwand, straalt het licht naar binnen. Wanneer het oog zich in tegengestelde zin van de zonnestraling beweegt, valt het op vijf sierlijke flessen die daar, in die nis, staan te schitteren; een ervan, de rode, heeft een lange hals; de vier blauwe daarentegen hebben een korte hals.

Roel keert zijn rug naar het decor toe en gaat zich een tweede cognac inschenken. Als hij wederom naar het appartement kijkt, bemerkt hij een jonge vrouw die op de bank zit. Het zonnelicht speelt in haar gouden haren. Een vlecht valt op haar blote schouder. Ze draagt een zalmkleurig topje bovenop een groengeelrood gestreepte piratenbroek. Een been heeft ze onder haar zitvlak getrokken. Dromerig staart ze voor zich uit.

Er komt een man binnen. Hij sluipt naar de vrouw toe en richt plots de zwarte loop van een pistool op haar. Verschrikt kijkt de vrouw op, veert recht, tast naar haar borst en valt ruggelings op de zitbank neer. Op dat ogenblik rinkelt de telefoon. Werktuigelijk keert Roel zijn rug naar het gebeuren toe, loopt naar het toestel en neemt de hoorn van de haak.

• Met Roel Rollemops
• ...
• Dag meneer Tot.
• ...
• Maar meneer Tut! Ik ben nog maar pas door jullie ondervraagd.
• ...
• Nieuwe gegevens, meneer Tat?
• ...
• Kan ik deze avond niet langs komen?
• ...
• Onmiddellijk?
• ...
• Enfin, er zal wel niks anders opzitten, veronderstel ik.
• ...
• Ja tot straks Tot.

Kwaad kwakt Roel de hoorn neer, herinnert zich de scène van daarnet en spoedt zich naar het raam. Het appartement is verlaten. Ik heb toch niet gedroomd? vraagt Roel zich af. Hij kijkt op zijn horloge. Het is 10 uur in de morgen. In 7 haasten kleedt hij zich aan en rept zich naar buiten. De avond is reeds gevallen. Spottend kijkt de maan op de stad neer. Er is weinig verkeer in de straat. Een oud manneke laat zijn hondeke nog even een pieske doen. De antieke lantaarnpaal walmt zijn machteloze woede uit.

Enkele straten verder staat Roel voor een torengebouw. Een venster, heel hoog, is verlicht. Heel even heeft Roel het gevoel dat hij daar, in die kamer achter het verlicht venster, verwacht wordt. "Idioot!" snauwt hij zichzelf toe. Hij spoedt zich naar het door de Nieuwsgierige Aagjes opgegeven adres. Wij daarentegen blijven aarzelend staan, nieuwsgierig als we zijn naar wat er zich in die kamer, daar achter dat verlicht venster, afspeelt. Op vleugels van nieuwsgierigheid zweven wij naar dat raam toe; strijken heel sierlijk op de vensterbank neer en gluren naar binnen. Tot onze verbazing zien wij daar de heren Tut, Tot en Tat. Hoe kan dat nou? Onze held kreeg toch een heel ander adres opgegeven? In het gezelschap van de Nieuwsgierige Aagjes bevindt zich nog een vierde personage; een zogenaamde onzichtbare waarnemer. We horen de personages praten:

TOT: Al wat wij over deze zaak weten is het volgende: De getuige zag hoe de man met een mes de vrouw vermoordde.
TUT: Wie zijn die getuige, die man en die vrouw?
TOT: Vermoedelijk … Roel, Ton en Fanny.
OWA: Roel zag hoe Ton met een mes Fanny vermoordde.
TOT: Ik stel voor, teneinde objectief te blijven, de benamingen 'getuige', 'man' en 'vrouw' te behouden.
OWA: De getuige zag hoe de man met een mes de vrouw vermoordde.
TAT: En ik stel voor om het werkwoord 'vermoorden' door het verbum 'neuken' te vervangen.
TUT: Godverdomme! Tat! Smeerlap! Jij denkt ook aan niks anders.
TAT: Maar meneer Tut …
TOT: Laat hem doen, meneer Tut, in het verleden heeft Tat al meermaals bewezen dat zijn bizarre werkwijze vruchtdragend is.
TUT: Goed! Laat die viezerik dan maar zijn gang gaan.
OWA: De getuige zag hoe de man met een mes de vrouw neukte.
TUT: Toch niet met een mes?
TAT: Met een pik!
OWA: De getuige zag hoe de man met een pik de vrouw neukte.
TUT: Met welke pik?
TAT: Zijn pik!
OWA: De getuige zag hoe de man met zijn pik de vrouw neukte.
TAT: Is die pik er niet overbodig? Een hond kan het rieken dat het niet met de neus gebeurde.
TUT: Ja, ook ik vind de informatie wat al te redundant.
TOT: Laat die pik dan vallen.
OWA: De getuige zag hoe de man de vrouw neukte.
TOT: Welke is de relatie tussen de getuige en de vrouw?
TAT: De relatie is Man & Vrouw.
TUT: Doel je op een echtelijke betrekking?
TAT: Dat is precies wat ik bedoel, meneer Tut.
TOT: Kan men die getuige onder de gegeven omstandigheden nog een getuige noemen?
TAT: Nee … Hoorndrager is de aangewezen benaming.
TUT: Hùhùhù!
OWA: De hoorndrager zag hoe de man de vrouw neukte.
TUT: En welke is de betrekking tussen die man en die vrouw?
TAT: Minna(a)r(es).
OWA: De hoorndrager zag hoe de minnaar de minnares neukte.
TOT: Is minnares hier wel de gepaste benaming?
TAT: Nee, overspeelster is de juiste benaming.
OWA: De hoorndrager zag hoe de minnaar de overspeelster neukte.
TUT: Ik heb iets tegen die minnaar.
TOT: Laten we hem verleider noemen.
OWA: De hoorndrager zag hoe de verleider de overspeelster neukte.
TOT: Wie zijn nu die hoorndrager, die verleider en die overspeelster?
TAT: Ton, Roel en Fanny.
OWA: Ton zag hoe Roel Fanny neukte.
TUT: O! Nu begrijp ik het Tat. Het motief van de moord?

Roel staarde naar de gevel van een heel oud huis. Welke zou de reden kunnen zijn dat de Nieuwsgierige Aagjes mij hier hebben laten doen komen? vroeg hij zich af. Bovenaan de gevel stond volgende tekst:

Roel duwde de deur open. Achter de toog stond de livreiknecht.

• Jij weeral? vroeg de man.
• Ja, die Aagjes zijn zeer, zeer nieuwsgierig.
• Meneer kent zo langzamerhand wel de weg?
• Ja! Doe vooral geen moeite.

Kwiek besteeg Roel de trap die naar de kelder daalde.

• Jij weeral? vroeg Friet.
• Ja, je zou kunnen zeggen dat die Agen heel, heel veel vragen.

• De heren vragen of u de helft van een half secondeke geduld wilt uitoefenen, zei Friet. Een deur vloog open en twee wenende verpleegsters kwamen te voorschijn. Een van hen droeg een boreling in de armen.
• Een miskraam? vroeg Friet.
• Nee, snikte een der meisjes — de bevalling is naar wens verlopen. Het is een kerngezonde jongen.
• Wel vrouwen waarom weent gij dan? riepen Friet en Rollemops in koor uit.
• Gij beseft zeker niet wat het arme baasje nog allemaal te wachten staat zeker? schreeuwde de eerste verpleegster.
• In dit post — XI IX — tijdperk! gilde de andere.

Ze gingen het hoekje om, de doodongelukkige meisjes met hun levend vrachtje. Al wenend.
De helft van een half secondeke kan soms lang duren. Eindelijk werd Roel door de heren ontvangen.

ROEL: Wat is er nu weeral aan de hand?
TOT : We zijn tot het besluit gekomen dat u een verleider bent.
ROEL: Mag ik vragen waarop deze veronderstelling gebaseerd is?
TOT : We hebben zo onze linguïstische methodes.
ROEL: Lin ...? Verklaar eens nader?
TAT : Het heeft iets te maken met transformationeel-generatieve taaltheorie.
ROEL: Lijkt me chomskiaans saai te zijn …
TOT : Hoe dan ook we hebben bewezen dat u een verleider bent. Onze taalkundige bewijsvoering is onweerlegbaar. Bovendien hebben we uit betrouwbare bron vernomen dat u onlangs een meisje versierd hebt.
ROEL: En is dat zonde?
TUT : Ja, vooral als het een minderjarige betreft.
ROEL: Welke minderjarige?
TOT : Onze zegsman zag hoe u onlangs in het Z-station een meisje van een jaar of veertien aansprak.
ROEL: Aah! Bedoel je die anekdote?
TUT : Later bent u samen met het meisje op de trein gestapt. zeer verdacht, vind ik.
TOT : Vooral daar u hierbij van uw voorgenomen reisroute bent afgeweken.
ROEL: Zal ik eens precies vertellen wat er precies gebeurd is?
TOT : Dat is precies de reden waarom wij u hebben laten doen komen.
ROEL: Wel … In het station zag ik hoe een postbeambte de dienstregeling raadpleegde. Naast hem stond dat bewust meisje. Ze weende tranen met tuiten.
TOT : Waarom weende ze?
ROEL: Wel kijk … Later vertelde ze me hoe ze in K. bij vrienden van haar ouders gaan logeren was. Ze zou er twee weken verblijven. Maar na drie dagen verlangde ze zo naar haar moesje dat ze op staande voet terug naar huis wou. Haar gastheer stak het wicht op de trein naar B. en raadde haar aan om in het Z-station af te stappen teneinde daar de verbinding naar W. te nemen, alwaar de moeder haar zou komen afhalen. Een stomme raad waardoor zij urenlang zou hebben kunnen blijven zitten wachten. Uit het Z-station vertrekken er immers slechts af en toe treinen naar W. Toen ze ter plaatse vernam hoe lang ze wel zou hebben kunnen blijven zitten wachten, is ze in paniek geraakt. Ze was volkomen de kluts kwijt.
TAT : Nou ik dacht dat meisjes dat reeds bij de geboorte kwijt waren.
TUT : Hou je tater, Tat!
TAT : Excuseer meneer.
TOT : Ga verder, meneer Rollemops.
ROEL: De postbeambte legde haar uit hoe ze in het N-station meer kans maakte. Het meisje greep haar reiskoffer en snelde weg. Ik zag haar een trap afdalen. De postiljon en ik wisselden nog enkele woorden en …
TUT : Waarover hadden jullie het?
TOT : Ik vrees dat dit weinig ter zake doet, meneer Tut.
TUT : Ik beoog enkel en alleen maar de volledigheid van dit verhaal.
TOT : Ga verder, mijnheer Rollemops.
ROEL: Waar was ik gebleven?
TOT : Je stond te praten met die postman.
ROEL: O ja … En toen hoorden we het meisje bots van de trappen vallen. Ik snelde er heen. Heb haar recht geholpen en toen, uit medelijden met dat hulpeloos snikkend kind, voorgesteld om haar per trein naar het N-station te vergezellen. Er was gelukkig weinig volk op die trein. Het meisje ging over mij op een hoekplaats zitten en kreeg alweer een huilbui. "Niet huilen, meisje, je zult zien alles komt terecht".
TUT : Hebt u haar hierbij aangeraakt?
ROEL: Nauwelijks.
TUT : Kunt u dat nauwelijks nauwkeurig omschrijven?
ROEL: Ik klopte zachtekens met mijn vuist op haar knie.
TUT : Met uw vuist? Een wel hoogst agressief gebaar.
ROEL: Had niks met politiek te maken.
TUT : Zo bedoel ik het ook niet. Maar bij het troosten van een meisje gebruikt men toch zijn vuisten niet? Eerder de vlakke hand om bevoorbeeld zachtekens over heur haar te aaien.
TAT : Of men knijpt liefkozend in haar wang.
TUT : Of in haar kinnetje.
TAT : Of men omarmt haar heel vaderlijk.
TUT : Men streelt haar tussen de benen.
TAT : Men rukt haar broekje af.
TUT : Men ritst zijn gulp open.
TAT : Men rijdt de klautobus uit.
TUT : Men rijdt de klautobus in.
ROEL: Wist niet dat jullie zulke vieze ventjes waart.
TUT : Er mag al eens gelachen worden zeker?
TOT : Vertel verder Roel.
ROEL: Nou … veel valt er niet meer te vertellen. In het N-station hebben we de trein naar W. genomen, en ik heb het wicht netjes bij haar moesje afgegeven.
TUT : Is dat alles?
ROEL: Wat had je meer verwacht?
TUT : Een minder saai verhaal met meer pik-ante kantjes.
ROEL: Zoals?
TUT : In de trein naar W. stond het meisje plots op om naar het toilet te gaan. Geilgluiperig sloop Roel haar na. Het meisje opende de toiletdeur. Roel gaf haar een stomp in de rug en stapte mee naar binnen. Met het vakmanschap verkregen door jarenlange ervaring ontkleedde Roel bliksemsnel het kind. Het was de eerste keer dat een man haar uitkleedde. Verrukt liet het meisje de belager begaan. En toen deden ze dat wat eigenlijk verboden is tussen minder- en meerderjarigen.
TAT : Krijgen we geen details?
TUT : Bek toe, Tat!
TAT : Excuseer meneer.
TUT : Toen dat karweitje achter de rug was, besefte Roel opeens dat hij de wet overtreden had. Hij wist welke flapuits meisjes doorgaans zijn en werd bang. Heel, heel erg bang. Zijn misdadig instinkt bracht algauw de oplossing. Hij wurgde het arme kind, gooide het lijkje in de plee en spoelde door.
ROEL: Het was misschien wel een klein meisje maar toch wat al te groot om het door de plee te hebben kunnen doen spoelen.
TUT : Waar een wil is, is een weg!
TAT : (Tot Tot en Tut) Mijne heren, ik vrees dat we wat deze zaak betreft geen enkel bewijs hebben. De heer Rollemops kan zowel edele ridder als vuige maagdenschender zijn. Daarom stel ik voor om tot het volgend punt van de dagorde over te gaan.
TUT : Wat is het volgend punt, mijnheer Tot?
TOT : Hoe de ziel van Ton Vat is.
ROEL: Hoe de ziel van Ton Vat is? Koel en doelmatig, zakelijk en doelgericht. Men zou zich wel in een zakenkantoor wanen. Iedereen is doodernstig en nergens is er enig teken van levensvreugde te bespeuren. Business Business Business Bzzzzz … Bezige bijen zonder hoop op de zeemzoete honing. Uit het kantoor van de tikjuffrouwen weerklonk een naargeestig geratel:

Roel huiverde. "Wat een zinloos bestaan", mompelde hij. En ineens herinnerde hij zich dat Fanny vandaag begraven werd. Hij spoedde zich naar het kantoor van zijn dienstoverste en wist een vrije namiddag af te dwingen.

Hij stond al tien minuten aan het hekken van de begraafplaats te schilderen toen de lijkwagen gevolgd door drie huurauto's kwam aanrijden. Ton Vat stapte uit. Roel ging hem de hand drukken.

• Innige deelneming!
• Ze was ons beiden zo dierbaar, zei Ton. Zijn scherpe ogen boorden zich in die van Roel. Zou de man iets vermoeden? vroeg Roel zich af.

Een man in uniform liet de asbus heen en weer slingeren.

De ogen van Roel schoten vol tranen. Ben jij dat, mijn liefste? Is het met deze droge stof dat ik vochtig één placht te worden? Waar zijn jouw lipjes? Waar zijn jouw tepeltjes? Waar is jouw kutje?

• O mijn liefste! Eindelijk! riep Fanny uit. Staande in het deurgat omhelsden ze elkaar hartstochtelijk. Een appartementsdeur werd geopend. Haastig trok Fanny haar minnaar naar binnen. — Ik hoop maar dat het rotwijf van hiernaast ons niet gezien heeft.

Roel ging in een zetel en de jonge vrouw op zijn schoot zitten. Ze speelde even met haar vingers door zijn haren en zoende hem toen op de mond. Roel liet zijn hand in haar bloes glijden en streelde haar loezen. Fanny beet zachtjes in zijn oorlel en fluisterde toen:

• Wil je vandaag het spelletje spelen?
• Welk spelletje?
• Het spelletje waar we het verleden week over hadden.
• O dat spelletje! bromde Roel. Het was tegen zijn goesting maar hij had het nu eenmaal beloofd.
• Ik heb alles in de slaapkamer klaar gelegd, glimlachte Fanny.
• Tot straks, zei Roel en trok naar de slaapkamer. Op het bed lag het vrouwengoed. Hij kroop uit zijn mannenkledij en begon onhandig het vrouwengoed aan te trekken. Nauwelijks had hij het laatste stukje ondergoed aan of Fanny kwam binnen. Helemaal naakt. Op haar prachtborsten de robijnen als tepels fonkelden. Roel liet zijn blik over haar teer welvende buik glijden en bemerkte tussen haar benen een … penis. Een kunstpenis weliswaar. Maar toch een penis.
• Wat een mooie hermafrodiet ben jij geworden! riep Roel ontroerd uit.
• En wat een mooi meisje ben jij geworden, fluisterde Fanny niet minder ontroerd. Zacht dwong ze hem om op handen en knieën in het bed te kruipen. Als een hondje. Heel traag stroopte ze het kanten slipje af — Ik ben gek op jouw billenwerk, mompelde ze. Even later voelde de man hoe de vrouw in hem binnendrong. Roel probeerde dat gevoel te omschrijven: het was een pijn die eigenlijk geen zeer deed; een lustgevoel dat net geen genot was. Geen wonder, dacht Roel, dat ik niet tot genieten kom; eigenlijk word ik nu ontmaagd …

En de voorbijgangers in de straat lachten, en de winkeliers in het deurgat van hun zaak schaterden; de bouwvakkers op het dak van een huis in aanbouw schaterlachten; bulderlachte de man van de straat, gillachte de huisvrouw; zo lachten zij allen, lachten met die rare kwast die daar in vrouwenondergoed op straat liep. Ik droom! zo trachtte Roel zichzelf wijs te maken. Maar hoe hij ook in zijn eigen billen kneep, wakker werd hij niet. Ton Vat was onverwacht thuisgekomen. Roel had nog net, gekleed als hij was, ongezien langs een brandladder kunnen ontsnappen.

Thuisgekomen kwam er eindelijk een eind aan die nachtmerrie. Om van de schrik te bekomen schonk hij zich een whisky in. Twee zelfs. Hij staarde, zoals dat zijn gewoonte was, naar het appartement aan de overkant.

De poef, de zitbank en de fauteuil zijn nu met een blauwe hoes overtrokken. De vierde tafelpoot is nog altijd onzichtbaar, deze keer verborgen door een mand vol bruine kastanjes. In een hoek van de kamer, dichtbij de vensternis, staat een plaasteren voetstuk waarop het gipsen borstbeeld van een man rust. Verder gebeurt er in die kamer niks. Om de gebeurtenissen een kans te gunnen, keert Roel zijn rug naar het venster toe. En begint tot een miljoen te tellen 1 2 3 tempo allegro moderato in de maat van een getal per seconde …

Na 11 dagen 13 uren 46 minuten en 40 seconden kijkt hij weerom naar het appartement. Een man en een vrouw zitten naast elkaar op de zitbank. Op het tafeltje staat een glas whisky naast een glas cognac. De vrouw staat plots recht en verlaat de kamer. De man haalt haastig een groen flesje uit zijn jaszak en giet de inhoud in het cognacglas. Even later is die vrouw daar terug. Ze gaat zitten, grijpt het glaasje cognac en brengt het aan haar lippen. Geboeid kijkt de man toe. Op dat ogenblik rinkelt de telefoon en Roel gaat de hoorn opnemen.

ROEL: Hallo?
TUT : Met de heer Roel Rollemops?
ROEL: Jaa … alhoewel het daarstraks eerder mevrouw Rollemops was.
TOT : Hoe bedoelt u?
ROEL: Och laat maar vallen.
TOT : Ooit gehoord van de Nieuwsgierige Aagjes?
ROEL: Nooit van gehoord.
TOT : Wel dat zijn wij. De heren Tot, Tat en Tut om u te dienen.
ROEL: En met wat kan ik u van dienst wezen?
TUT : We zijn voor het ogenblik bezig met een moordzaak.
TOT : Graag hadden we dat u ons uw medewerking verleende.
ROEL: Ik zie niet in wat ik met die moordzaak te maken heb.
TOT : Heel veel. U bent zelfs onze kroongetuige.
TUT : Mogen wij u vragen naar deze plaats hier te komen?
ROEL: Waarom?
TOT : Opdat wij met u deze zaak rustig kunnen bespreken.
TUT : Kom dus naar deze plaats hier.
ROEL: Waar ligt deze plaats?
TAT : Wel hier natuurlijk.
TUT : Bek toe!
TAT : Excuseer meneer.
TOT : Kom naar de Zwaanstraat, 22, en vraag naar de Nieuwsgierige Aagjes.
ROEL: OK. Tot straks dan.

Roel legt de hoorn neer, herinnert zich de scène van daarnet en spoedt zich naar het raam. De kamer is verlaten. Op het tafeltje staat een glas whisky; het glaasje cognac is op de grond gevallen.

Pas is Roel vertrokken of de heren Tut, Tot en Tat vergezeld van die fameuze Owa doen hun intrede.

TUT : Tiens! Hij is niet thuis.
TAT : (heeft meteen de bar gevonden) Wat een rijk gevulde drankkast heeft die kerel.
TUT : Afblijven Tat!
TAT : Mag ik u iets aanbieden?
TUT : Een glaasje cointreau dan maar. Omdat je zo aandringt.
TAT : En voor u, meneer Tot?
TOT : Een cola.
TAT : Een kwantrootje, een colaatje en voor mij een dubo dubon dubonnet.
TUT : Jij moet natuurlijk weeral overdrijven. (De heren gaan aan tafel zitten)
TOT : Al wat wij over deze zaak weten is:
OWA: De getuige zag hoe de man met een hamer de vrouw vermoordde.

Rond dezelfde tijd staat Roel voor twee leeuwen. Gelukkig zijn ze maar van steen die leeuwen. Ze vormen de hoekstenen van een monumentale trap die naar een prachtig paleis voert. Hijgend kom Roel boven. Hij laat de bronzen klopper op de eiken deur vallen. Een knecht in pyjama doet open.

• Bent u ziek? vraagt Roel.
• Zie ik er dan zo pips uit?
• Nou ik dacht vanwege die pyjama.
• Ik wou net naar bed.

Er stond een lange rij klanten bij het kraam waarin Friet oliebollen verkocht. Toen Roel hem aansprak, snauwde Friet:

• Beurt afwachten, vadertje!
• Maar ik kom niet …
• Achteraan in de rij gaan staan!
• Oliedomme oliebol! snauwde Roel en haastte zich naar het eind van de file.

• Een groot of een klein pakje? vroeg Oliebol een uur later.
• Ik kom voor de heren Nieuwsgierige Aagjes.
• Maar vadertje, had dat dan eerder gezegd!
• M

• De heren vragen of u het halve deel van de helft van een half secondeke geduld wilt uitoefenen.
• MMM

Een deur vloog open en twee verpleegsters verschenen. Met verveelde blik keken ze de gang in.

• Wel meisjes, waarom kijken jullie zo sip? vroeg Oliebol.
• Er gebeurt nooit niks, zei de ene verpleegster.
• Geen lijk om mee te lachen, zei de andere.
• Geen boreling om over te weeklagen.

Ze gingen het hoekje om de zich dood vervelende meisjes.

• Doodgoeie meisjes, zei Oliebol.
• Wel doodernstig, merkte Roel nors op.
• Maar geen doodbidsters.
• Wel doodnuchter.
• Maar geen doodeetsters.
• Zich doodjakkeren toen ze toch ook niet.
• Doodfamiliaar zijn ze met mij. ik zie ze doodgaarne.
• Moet doodgemakkelijk zijn voor jou om met ze te …
• Doe ik doodgewoon om die meisjes doodgelukkig te maken.
• Nou doodzonde is het niet.
• Altijd leuker dan zich doodkniezen.
• Eigenaardig toch hoe sommigen er zich aan doodergeren.
• Of zich doodschamen.
• Om zulke kwezels zou ik me echt kunnen doodlachen.
• Hetgeen doodjammer zou zijn.
• Men gaat hen liever doodkalm voorbij.
• Ja doodbedaard.
• Men moet hen doodcijferen
• Een geile hond zou ze moeten doodbijten.
• Men zou ze moeten doodsteken en laten doodbloeden.
• Men zou ze ook kunnen doodbranden.
• Of doodeenvoudigweg dooddoen of doodmaken.
• Dooddrukken is beter.
• Of doodduwen.
• Doodgooien
• Doodhongeren.
• Hen de doodklop geven.
• Of doodknijpen.
• Doodkietelen.
• Doodmalen.
• Doodmartelen.
• Doodnijpen.
• Doodranselen.
• Doodschieten.
• Doodschoppen.
• Doodslaan.
• Doodsmijten.
• Doodstampen.
• Doodtrappen.
• Misschien ware het voor de wereld beter dat deze mensen doodeenvoudig doodgeboren werden.

De heer Tat kwam doodgemoedereerd naar buiten en vroeg Roel mee naar binnen. Ze zaten aan tafel de twee andere heren. Tot hield een doodgewone cola in de hand terwijl Tut aan een kelkje cointreau nipte.

• Proost! zei Tut. Verwonderd vroeg Roel zich af waarom Tut hem met zulke guitige oogjes aankeek.
• Smaakt altijd beter als het gratis is, verklaarde Tot.
• ???
• Mijnheer Rollemops van alles hebt u reeds verteld over de verdachte. Maar wij weten nog altijd niet hoe de ziel van Ton vat is.
• Hoe de ziel van Ton Vat is? Als een vreselijk onweer. Thorr de brullende stormer, slingert zijn donderhamer. Bliksemschichten scheuren de hemel open. Een oude eik staat plots in lichterlaaie. Door het keukenraam ziet dit een jonge vrouw. Verschrikt rent ze naar de werkplaats, bescherming zoekend bij haar man, de smid. De knechten bulderlachen. Met donderstem jaagt de smid de bange vrouw terug naar de keuken. En onvervaard hernemen de ruwe kerels hun zware arbeid. De voorhamers bonken op het aambeeld.

De laatste hamerslag werd overstemd door een vreselijke donderslag. Roel huiverde. Van kindsbeen af was hij doodsbang geweest voor de donder. Gelukkig lag de smisse van zijn broer niet ver af. Hij holde er heen. De verbaasde voorslagers hielden hun hamer in toen Roel met de deur in huis viel.

• Wel broertje, spotte Tuur — nog altijd bang voor de donder?
• Ik was bang voor de regen.
• Regent het dan?
• Ik was bang dat het zou gaan regenen.
• Leugenbeest! Je was bang voor de donder.
• Een heel klein beetje maar, gaf Roel toe. De smid en zijn knechten schoten in een lach. Donderlachend riep de smid:
• Dit mannen is mijn broertje. Het genie van de familie. En onzen ouwen hé, die hield alleen maar van pientere knapen. Van domme werkmensen moest hij niks hebben.
• Boe! Boe! Boe! riepen de knechten in koor.
• Stilte! Smerige communisten! brulde de smid.
• Ja baas, riepen de knechten in koor.
• Onzen ouwen hé, die dacht dat dit ventje hier een genie was. Ik was maar Jan Spier en kon verrekken.
• Nu overdrijf je toch, Tuur! Vader had ook bewondering voor sterke mannen. Hoe trots was hij niet, toen jij bokser werd.
• Jaa … Maar na m'n derde KO nederlaag was de belangstelling er gauw af.
• Krek zoals na mijn derde buis op de hogeschool.
• Arme ouwe … hij heeft geen chance gehad met zijn zeuns. En ons moeder … Zeg Roel zit jij nog altijd achter de wijven van de anderen aan?
• Hoe is het met Roza? vroeg Roel.
• Zie je wat ik bedoel, mannen?
• Ik mag toch wel naar mijn schoonzusje vragen, zeker?
• Als je het gat schoon zag, zou dat schoonzusje rap jouw schoon lief zijn.
• Is haar gat niet altijd schoon, baas? vroeg een der knechten.
• Smoel toe, Jef!
• Ja baas.

De regen kletterde op het dak van de werkplaats. Door het raam zag men de druppels woest tegen de straatstenen ketsen. Het water stroomde in beken door de straatgoot. Het werd angstig stil in de smisse, net alsof de vijf mannen voor een nieuwe zondvloed vreesden.

• Ga Roza gedag zeggen, zei Tuur — ze zal wel weer met de schijt zitten, die trut.
• Tot straks, zei Roel.
• En blijf met je smerige poten van heur lijf af, zulle!
• Ja baas.

Roza vloog meteen in zijn armen. Zachtjes maakte hij zich uit die omhelzing los.

• Voorzichtig!
• Bang voor Tuur?
• En met reden.
• Ja, hij is een echte bruut.
• Je had met mij moeten trouwen, meisje.
• Maar … jij waart al gehuwd!
• ...
• Nog altijd geen trouwplannen? vroeg Roza.
• Een keer maar geen twee keer.
• Vorige week zag ik jou met een blonde vrouw.
• Een blonde? Zou dat Fanny geweest zijn?
• Zeg, met hoeveel blondjes heb jij wel te doen?
• Wat wil je, schatje? Ik ben weer vrijgezel.
• Die Fanny … Wat soort vrouw is zij?
• Zij is zoals een landschap na een hevig onweer. De zon komt stralend te voorschijn. De wegen zijn met smerige modder besmeurd. En de wandelaar voelt zich bevrijd van hij weet niet welke lasten. Hij voelt zich als herboren en fluit en zingt en danst.

Op straat houdt Roel opeens op met fluiten, zingen en dansen. Hij kijkt op zijn horloge. Bijna middag. Straks komt Bartje thuis en het eten moet nog klaargemaakt worden. De arme jongen zal wel weer teleurgesteld zijn als ie brood met beleg voorgeschoteld krijgt. Zonder op de plassen te letten snelwandelt Roel naar huis.
Bij het verlaten van de bakker botst Roel onzacht tegen het lijf van een manneke.

• Pardon! zegt Roel.
• Pardon! zegt het manneke.
• Het was mijn schuld, zegt Roel.
• Maar nee, het was mijn schuld ... maar zeg eens meneer ... hebben wij elkaar vroeger niet al eens ontmoet?
• Euh ... ik zou het niet weten ...
• Toch wel … Ik herinner het me nu … Een oude moordzaak … De zaak 'Ton Vat'. Hebben wij nooit kunnen oplossen, want de zaak 'Ton Vat' was een vat vol tegenstrijd.
• O nu valt mijn nikkel. De heer Tut, is het niet?
• ...
• De heer Tot?
• ...
• De heer Tat!
• Derde keer goeie keer.
• Wat een verrassing. Ik ben echt blij u weer te mogen ontmoeten.
• De blijdschap is wederkerig, meneer.
• Jammer genoeg heb ik haast … Maar kom vergezel me naar huis, we zullen een borrel drinken op de goeie ouwe tijd.
• Sla ik nooit af. Vooral daar ik me uw rijk gevulde drankkast herinner.
• Hebben jullie vaak geplunderd!
• Er mag al eens gelachen worden, zoals wijlen Tut placht te zeggen.
• Is Tut dood?
• Ja, Tut ligt in de put.
• En Tot?
• Ook Tot is bij god.
• Wat jammer zeg! Ik vond jullie zo'n leutig trio.
• Jaa … Ik werk nu samen met Tet en Tit. Saaie kerels.
• Jonge gasten zeker?
• Die jongelui kunnen geen leut meer maken. Vroeger werd er heel wat meer afgelachen. Saaie snotapen! Gelukkig ben ik bijna van ze af. Nog drie maandjes en ik ga met pensioen. De heren Tood, Tauw en Teel staan al te trappelen van ongeduld. Ben benieuwd wie mij opvolgen zal. Wat een herrie voor dat baantje. Tood wordt door Rood gesteund, Tauw door Blauw en Teel door Geel. Die arme kerels zien al de kleuren van de regenboog.

Ondertussen hadden beide mannen de woning van Roel bereikt. De gastheer dekte vliegensvlug de tafel en schonk toen voor zijn genodigde een borrel in zonder zichzelf te schijnen hebben kunnen vergeten zijn. Roel en Tat haalden lustig oude herinneringen op. Toen Bartje thuis kwam, bleef Tat mee eten.

Bartje was terug naar school en ook Tat was vertrokken. Roel schonk zich nog een borrel in en keek voor de derde keer naar het appartement aan de overkant.

De vierde tafelpoot wordt helaas nog altijd aan ons oog verborgen. Deze keer door een mand vol perziken. De poef, de zitbank en de fauteuil zijn nu met een citroengele hoes overtrokken. In de muur naast de fauteuil is een opening waarin een netvormig gordijn hangt. Doorheen de mazen kan men de plantaardige vorm van een yucca ontwaren. Het voorhangsel wordt open geschoven en een jonge vrouw komt binnen. Ze loopt naar de tafel toe en buigt zich over de fruitmand. Terwijl ze een perzik grijpt, wordt het gordijn open geschoven. Er sluipt een man binnen. Hij houdt een mes in de hand. Met één stap staat hij achter de vrouw en … dan begint de telefoon natuurlijk te rinkelen. Werktuigelijk gaat Roel de hoorn opnemen.

De heer Tat ...

Met een verveeld gezicht legt Roel de hoorn op de haak, herinnert zich de scène van daarnet en spoedt zich naar het raam. De kamer is verlaten. Op de parketvloer ligt een perzik.

En op de straatstenen bij de tramhalte ligt een perziksteen. Roel in gedachten verzonken, merkt niet hoe in een voorbijrijdende tram de heren Tut, Tot en Tat zitten. We horen de Nieuwsgierige Aagjes spreken:

TOT : Al wat wij over deze zaak weten is:
OWA: De getuige zag hoe de man met vergif de vrouw vermoordde.

Roel belde aan. Een lakei in hemdslippen deed open.

• Wou je naar bed?
• Nee meneer. 't Is de crisis. De tenue gaat met de dag achteruit.

In de corridor stond geen kraam meer. Oliebol zat met triestig gezicht op zijn hurken bij de deur van het kantoor.

• Waar is je kraampje gebleven?
• Bedoel je mijn vrouw?
• Nee, het frietkraam waarin je zo lustig oliebollen verkocht.
• 't Is crisis. Wie koopt er nu nog frieten of oliebollen, zuchtte Oliebol terwijl hij moeizaam recht grabbelde. Hij klopte aan de kantoordeur, ging binnen en kwam weer buiten — Of meneer ½ van het halve deel van de helft van een half secondeke geduld wil uitoefenen.

Dat 0,0625 secondeke duurde een eeuwigheid. Er zwaaide geen deur open en er kwamen geen verpleegsters te voorschijn. Eindelijk werd Roel in het kantoor toegelaten. De heer Tat zat eenzaam achter de eiken tafel.

• Wedden dat ik moet beschrijven hoe de ziel van Ton Vat is?
• Goed geraden.
• Hoe de ziel van Ton Vat is? Scherp als een slagermes. Rood als een slachtbank. Hoor het blaten en mekkeren van het slachtvee:

Vol medelijden keek Roel naar de kudde schapen die wenend naar de slachtbank liepen. En plots herinnerde hij zich de afspraak met Fanny in het spijshuis. Ze zouden lamsbout eten. Hij haastte zich op weg. Fanny was er nog niet en Roel ging aan hun vast tafeltje zitten. Even later kwam de kelner naar hem toe en overhandigde hem een envelop. Met de groeten van mevrouw. Verbijsterd las Roel het briefje dat in de omslag stak:

Ik besta eigenlijk niet. Denk daar eens goed over na, mijn liefste.

Getekend Fanny. Nog lang zal Roel hierover nadenken. Gezeten in zijn huiskamer onder het genot van cognac of whisky. Starend naar het appartement aan de overkant. De poef, de zitbank en de fauteuil zullen rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo of violet gekleurd zijn. De vierde tafelpoot zal nog altijd verborgen zijn. Misschien door een kerstboom waarvan de lampjes zullen flikkeren of de kaarsjes zullen flakkeren. Er zal een vrouw binnenkomen die verrukt naar de kerstboom zal lopen. Er zal een man met een hamer binnenkomen, die met één stap achter de vrouw zal staan, de hamer dreigend geheven. En dan zal de telefoon rinkelen. Natuurlijk zal Roel zich omkeren om de hoorn op te nemen. En hij zal weer een afspraak maken met de heren Tat, Tut en Tot. En achteraf zal hij zich naar het raam spoeden. Het appartement zal verlaten zijn. Of wat dacht je? De kerstboom zal op de grond liggen en eindelijk, eindelijk zullen wij die vierde tafelpoot te zien krijgen. Roel zal zich naar de afspraak spoeden. En de heren Tut, Tot en Tat zullen wel weer een van hun talerige spelletjes spelen. Misschien over volgend thema: De getuige zag hoe de man met een pistool de vrouw vermoordde. Ondertussen zal Roel aan de bel van een of ander gebouw hangen. Een naakte man zal opendoen.

• De crisis? zal Roel vragen.
• Nee, ik wou net in bad, zal de lakei antwoorden.
• Zijn de heren Tut, Tot en Tat er al?
• Die hebben nooit bestaan. Hebt u dit nog niet begrepen?

En verbijsterd zal Roel naar huis gaan. Door al het ongerijmde zeer in de war. Hij zal overwegen of het niet de hoogste tijd is om een psychiater te raadplegen. Maar dan gelukkig aan een veel goedkoper geneeswijze denken. Teneinde de muizenissen in zijn hoofd te ordenen, zal hij zich voornemen om deze ganse paradoxale lullifikatie op te tekenen. Pen en papier zal hij grijpen en zijn verhaal aanvangen met volgende prachtzin: